Tính từ đầu năm, nhóm cổ phiếu ngành điện đã có sự phân hóa khá rõ nét. Nhóm nhiệt điện ngoại trừ PPC dậm chân tại chỗ với mức tăng 1,7% thì BTP, NBP, NT2 ghi nhận mức tăng khá cao lần lượt là 23,7%, 44,1% và 38,4%. Trong khi đó, nhóm cổ phiếu thủy điện lại thể hiện sự thiếu tích cực khi hầu như không tăng trưởng thậm chí giảm giá. Trong đó cổ phiếu như CHP tăng gần 10%, SJD tăng 5,8%, VHS giảm 4%, TBC giảm 0,6%, SEB giảm 18,6%, TMB giảm 3,86%...

Diễn biến khá tích cực của nhóm cổ phiếu nhiệt điện trong nửa đầu năm 2016 có phần từ sự kỳ vọng hoạt động kinh doanh có sự thuận lợi. Báo cáo quý II của Công ty Cổ phần Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 (NT2) cho thấy mặc dù doanh thu giảm 21,25% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng lợi nhuận trước thuế tăng gấp 3 lần, đạt mức 396,6 tỷ đồng. Giá khí đầu vào giảm đã giúp giá vốn hàng bán giảm so với cùng kỳ nên lãi gộp đạt gần 382 tỷ đồng.

Ngoài ra, khoản lỗ chênh lệch tỷ giá giảm mạnh giúp chi phí tài chính giảm mạnh 94% xuống mức 16,34 tỷ đồng góp phần giúp lợi nhuận của NT2 tăng. Kết quả NT2 lãi ròng 376,76 tỷ đồng cao gấp hơn 3 lần cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2016 mặc dù doanh thu thuần giảm 21,2% so với cùng kỳ đạt 2.951,2 tỷ đồng nhưng LNST vẫn tăng trưởng 11.7% đạt 695 tỷ đồng.

CTCP Nhiệt điện Bà Rịa (HOSE: BTP) cũng có kết quả kinh doanh khả quan trong quý II. Dù doanh thu giảm nhẹ 8% nhưng nhờ giá vốn giảm mạnh nên lợi nhuận gộp tăng mạnh lên 30 tỷ đồng. Lũy kế 6 tháng đầu năm, BTP đạt 789 tỷ đồng doanh thu, giảm 7% so với năm trước, nhưng lợi nhuận gộp tăng 272% lên 62 tỷ đồng. Trong nửa đầu năm 2016, chi phí tài chính của BTP giảm 60,6% còn 53 tỷ đồng nguyên nhân do không bị lỗ chênh lệch tỷ giá.

Một công ty nhiệt điện khác là CTCP Nhiệt điện Ninh Bình (HNX: NBP) cũng được hưởng lợi từ giá vốn giảm mạnh. Trong quý 2, doanh thu của NBP giảm 16% còn 173 tỷ đồng nhưng do giá vốn giảm mạnh hơn nên lợi nhuận gộp tăng 23%, đạt 20 tỷ đồng. Tính chung 6 tháng đầu năm, doanh thu thuần của nhiệt điện Ninh Bình đạt 353 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 17 tỷ đồng, tăng 214% so với cùng kỳ.

Báo cáo mới đây của Công ty Cổ phần Nhiệt điện Phả Lại (HOSE: PPC) thì không đạt được kết quả thuận lợi như các doanh nghiệp khác trong ngành. Khoản lỗ tỷ giá do đồng Yên tăng giá đã đẩy chi phí tài chính lên tới 388 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước chỉ âm hơn 1,3 tỷ đồng. Điều này khiến cho PPC ghi nhận mức lỗ 192 tỷ đồng trong quý II. Lũy kế 6 tháng, PPC đạt doanh thu thuần 3.222,6 tỷ đồng, lỗ ròng 348,7 tỷ đồng.

Lợi nhuận thủy điện giảm vì đại hạn

Các dự báo được các chuyên gia đưa ra hồi đầu năm đến nay đều đã đúng khi cho rằng hiện tượng khô hạn do El Nino tạo ra làm giảm khả năng sản xuất điện của các doanh nghiệp thủy điện dẫn đến hiệu quả hoạt động sụt giảm.

Báo cáo lợi nhuận quý II/2016 của các doanh nghiệp đã cho thấy sự sụt giảm rõ nét. Thủy điện Cần Đơn (HOSE: SJD) công bố mức doanh thu thuần trong quý 2 đạt 89,3 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 48,2 tỷ đồng. Lũy kế 6 tháng chỉ hoàn thành được 33% kế hoạch.

Thủy điện Thác Bà (HOSE: TBC) công bố mức doanh thu thuần trong quý 2/2016 đạt 76,6 tỷ đồng giảm 13%, lợi nhuận sau thuế đạt 43,6 tỷ đồng giảm 11% so với quý 2/2015.

Thủy điện Miền Nam (HOSE: SHP) cũng ghi nhận kết quả doanh thu giảm 16% so với cùng kỳ, đạt 94,5 tỷ đồng. Sau khi trừ các khoản chi phí SHP lãi thuần vỏn vẹn hơn 1 tỷ đồng, giảm mạnh so với con số gần 15 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2016, SHP lỗ ròng hơn 53 tỷ đồng.

Thủy điện MiềnTrung (HNX: CHP) cũng công bố kết quả kinh doanh tiêu cực với doanh thu trong kỳ giảm mạnh 45% so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt hơn 80 tỷ đồng, chi phí lãi vay lớn gần 31 tỷ đồng khiến công ty này chịu lỗ ròng hơn 7 tỷ đồng so với mức lãi 54,7 tỷ đồng cùng kỳ. Lũy kế 6 tháng đầu năm, doanh thu của CHP chỉ đạt 175 tỷ đồng, giảm 45% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận trước thuế chỉ gần 1,8 tỷ đồng, chênh lệch khá lớn với con số 134 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2015.

Giải trình về kết quả kinh doanh quý II giảm, hầu hết các doanh nghiệp thủy điện đều cho rằng chính hiện tượng hạn El Nino kéo dài khiến cho doanh thu thực hiện giảm, dẫn đến lợi nhuận quý II giảm so với cùng kỳ.

Kỳ vọng phục hồi

Chính sự sụt giảm lợi nhuận đã khiến cho giá cổ phiếu nhóm thủy điện ít tạo được sức hút trong thời gian qua. Tuy vậy, giá cổ phiếu nhóm này vẫn giữ được không bị mất giá và thậm chí một số cổ phiếu đã có sự tăng trưởng trong khoảng thời gian gần đây là dấu hiệu cho thấy sự kỳ vọng phục hồi của những nhà đầu tư dài hạn.

Giá cổ phiếu ngành điện đang bị thị trường định giá thấp (Nguồn: VCSC)

Báo cáo mới đây của VCBS cho rằng, El Nino chấm dứt sẽ mở ra cơ hội phục hồi về cuối năm cho các doanh nghiệp thủy điện. Theo đó, các nhà máy thủy điện với KQKD kém tích cực trong nửa đầu năm do ảnh hưởng của El Nino sẽ có triển vọng khả quan hơn vào các tháng cuối năm khi có lượng mưa nhiều hơn, lượng nước về hồ thủy điện tăng qua đó sản lượng điện sản xuất sẽ tăng, doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành thủy điện sẽ tăng theo.

Một yếu tố khác mà các cổ phiếu ngành thủy điện có sự hấp dẫn vượt trội đó là biên lợi nhuận cao. Các nhà máy thủy điện, với đặc thù chi phí đầu tư cao nhưng về lâu dài thì chi phí biến đổi thấp, thời gian sử dụng lâu dài và biên lợi nhuận gộp bình quân trên 60% là vượt trội so với nhiệt điện.

Nhờ suất sinh lời cao, tỷ lệ chia cổ tức hàng năm mà các doanh nghiệp thủy điện chi trả cho cổ đông khá tốt so với nhóm cổ phiếu ngành này đã tạo sức hút đối với các nhà đầu tư dài hạn. Chẳng hạn như REE Corp đã chi tổng cộng gần 4.000 tỷ đồng để đầu tư dài hạn vào TMP, TBC, PPC, IHS, NBP…và mới đây là quyết định mua lại phần vốn của SCIC tại Công ty Cổ phần Phát triển Điện nông thôn Trà Vinh (Upcom: DTV).

Theo VCSC, hiện vẫn còn khá nhiều các cổ phiếu thủy điện tốt, vẫn chưa được đánh giá tương xứng. VCSC kỳ vọng nhóm cổ phiếu này có khả năng tăng trưởng tốt vì hiện hạn hán đã chấm dứt và hiện tượng La Nina nhiều khả năng sẽ xảy ra.

Bộ phận phân tích BVSC đánh giá điểm rơi lợi nhuận đối với các doanh nghiệp thủy điện sẽ xảy ra vào quý 3/2016 do ảnh hưởng bởi El Nino, tuy nhiên đây lại là thời điểm thích hợp để đầu tư đón đầu khi La Nina sẽ diễn ra mạnh trong năm 2017.

“Năm 2017 sẽ là năm của các doanh nghiệp thủy điện miền Trung và miền Nam. Kể cả trong trường hợp Lanina không diễn ra cuối năm 2016, thì việc Elnino kết thúc và lượng mưa trở về bình thường cũng hứa hẹn tiềm năng tăng trưởng tốt cho các doanh nghiệp thủy điện và đi cùng với sự sụt giảm về hiệu suất huy động của các nhà máy nhiệt điện trong năm 2017”, BVSC dự báo.

Theo Huy Nguyên

Người đồng hành