Không như kỳ vọng

Mới đây, Gene Marcial, cộng tác viên của tạp chí Forbes đã dẫn một số nguồn tin rằng, Apple đang tìm một người thay thế cho Tim Cook, mặc dù chưa có một chứng cứ rõ ràng nào cho thấy Hội đồng Quản trị của Apple đang thực hiện điều này. Theo lời của Marcial, nguồn tin của ông đến từ "một số nhà điều hành cấp cao của Apple".

Marcial cũng cho biết, một số cổ đông lớn nói rằng, đến lúc Apple phải nói lời chia tay với Tim Cook vì dưới sự lãnh đạo của ông, cổ phiếu của Apple đã không ngừng lao dốc. Cụ thể, cổ phiếu của hãng này đã mất đi tới gần 50% giá trị kể từ tháng 10/2011, khi Tim Cook chính thức đảm nhiệm vị trí CEO. Từ mức đỉnh điểm 702 USD/cổ phiếu vào tháng 9/2012, giá cổ phiếu này đã giảm xuống còn 390 USD/cổ phiếu vào ngày 19/4/2013, mức thấp nhất trong vòng 52 tuần qua.

Tính ra, đã có khoảng 290 tỉ USD giá trị thị trường của Apple đã bị bốc hơi chỉ trong vòng 6 tháng. Thông thường CEO là người phải đứng ra lãnh trách nhiệm khi giá cổ phiếu của công ty bị sụt giảm. Và việc giá cổ phiếu sụt giảm thường là kết quả trực tiếp của việc kinh doanh sa sút. Nhưng trong trường hợp của Tim Cook thì không hẳn là như vậy. Bởi lẽ, kết quả kinh doanh của Apple dưới thời của ông không thể nói là quá tệ để phải gánh chịu mức sụt giảm giá cổ phiếu như vậy.

Theo báo cáo kết quả tài chính quý II (kết thúc vào ngày 30/3/2013) vừa được công bố vào ngày 23/4 vừa qua, Apple đã bán được 37,4 triệu chiếc iPhone trong quý, tăng từ mức 35,1 triệu chiếc cùng kỳ năm ngoái. Lượng iPad bán ra là 19,5 triệu, tăng tới 65% so với quý II năm ngoái. Trong khi đó, doanh thu từ iTunes và các phần mềm, dịch vụ khác tăng gần 30% so với cùng kỳ năm ngoái, lên tới 4 tỉ USD. Điều này cho thấy, nhu cầu vẫn tăng mạnh đối với các sản phẩm của công ty. Với kết quả này Cook đã xoa dịu được sự lo ngại rằng, các thất bại của hãng đã làm mất đi sức hấp dẫn của sản phẩm Apple.

Nếu xét kỹ lại các quý trước đó, trong gần như mỗi quý, Cook đã đẩy cao doanh số bán iPhone hơn cả dưới thời của cố CEO huyền thoại Steve Jobs. Doanh số bán iPad cũng tăng lên mức cao kỷ lục mà chưa từng thấy trong thời của Jobs (xem bảng).

Tuy nhiên, Apple lại báo cáo mức giảm lợi nhuận lần đầu tiên trong vòng 1 thập kỷ qua. Cụ thể, trong quý kết thúc vào ngày 30/3/2013, Apple cho biết lợi nhuận đạt 9,55 tỉ USD, giảm từ mức 11,62 tỉ USD so với cùng kỳ năm ngoái, mặc dù doanh thu đạt 43,6 tỉ USD, tăng 11%. Dù vậy, kết quả này vẫn cao hơn so với dự đoán của giới phân tích Phố Wall.

Thậm chí, giới phân tích cũng cho rằng, báo cáo kết quả kinh doanh quý II cho thấy, công việc kinh doanh của Apple vẫn rất tốt. "Các con số cho đến nay vẫn rất tốt", Brian Marshall, chuyên gia phân tích tại ISI Group nhận xét. Ông nói thêm: "Chủ yếu là nhà đầu tư lo ngại về giá cổ phiếu".

Nhà đầu tư đòi hỏi nhiều hơn

Thành thật mà nói, không thể đổ lỗi hoàn toàn cho Tim Cook khi có sự bất tương quan giữa diễn biến giá cổ phiếu với chỉ số kinh doanh của công ty.

Nhưng vì sao kết quả kinh doanh khá tốt vẫn khiến giá cổ phiếu của gã khổng lồ công nghệ này sụt giảm? Có lẽ vấn đề không hoàn toàn nằm ở kết quả kinh doanh mà chủ yếu là do nhà đầu tư đang lo ngại cho vị trí số 1 của Apple trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, nhất là từ phía Samsung và khó khăn chung của kinh tế vĩ mô.

May mắn là nỗi lo ngại này đã phần nào được xoa dịu khi báo cáo kết quả kinh doanh quý II cho thấy, nhu cầu đối với các sản phẩm của Apple vẫn rất mạnh. Cổ phiếu Apple đã tăng tới 6% sau khi thông tin về lợi nhuận được công bố, nhưng sau đó đã giảm xuống. Kết thúc phiên giao dịch ngày 23/4, cổ phiếu Apple đóng cửa ở mức 406,13 USD/cổ phiếu, tăng 1,9% so với phiên trước.

Mặc dù giá cổ phiếu sụt giảm trong thời gian gần đây, nhưng hầu hết các chuyên gia phân tích tại Phố Wall vẫn có cái nhìn tích cực về cổ phiếu Apple. Theo số liệu từ MSN.com, trong số 37 nhà phân tích từ các công ty chứng khoán lớn, chưa ai hạ bậc cổ phiếu Apple xuống mức "nên bán". Thậm chí, 25 trong số đó còn khuyến nghị cổ phiếu Apple là "rất đáng mua", trong khi 6 nhà phân tích khác đánh giá là "nên mua có chừng mực". Còn 6 chuyên gia kia thì đánh giá "nên giữ".

Một lý do khác để nhà đầu tư không nên vội luận tội Cook mà quên đi công của ông, đó là: Cook chính là lý do các nhà đầu tư được nhận cổ tức, vì khi còn sống Steve Jobs chưa bao giờ tính đến chuyện trả cổ tức cho cổ đông, mặc cho công ty nắm giữ lượng tiền mặt khổng lồ. Mới đây, Apple cho biết sẽ tăng 15% cổ tức hàng quý lên tới 3,05 USD/cổ phiếu và sẽ bỏ 60 tỉ USD vào chương trình mua lại cổ phiếu quỹ cho đến hết năm 2015, tăng từ mức 10 tỉ USD được công bố vào năm ngoái.

Morris Mark, Chủ tịch và Giám đốc Điều hành của Mark Asset Management cho biết, ông rất hài lòng với kết quả và kế hoạch chi trả cổ tức của Apple. "Quy mô chi trả cổ tức rất ấn tượng", ông nói. Ông cũng cho biết công ty đang tăng lượng nắm giữ cổ phiếu Apple trong 1 tháng qua.

Thế nhưng, điều đó cũng không có nghĩa là Cook đã thoát hiểm. Một vấn đề lớn mà Cook đang phải đối mặt là sự sa sút của biên lợi nhuận gộp, một chỉ số quan trọng đánh giá tính hiệu quả trong hoạt động của một doanh nghiệp. Hiện tại, hệ số biên lợi nhuận gộp của Apple chỉ còn 37,5%, giảm từ mức 47,5% cách đây 1 năm.

Thậm chí cả Kessler, người đã rất lạc quan về triển vọng kinh doanh của Apple, cũng cho rằng doanh số bán của Apple sẽ không còn hoành tráng như trước đây. Theo ước tính của ông, doanh thu năm 2013 sẽ tăng khoảng 14%, giảm rất nhiều so với mức tăng 45% của năm ngoái. Đối với năm 2014, Kessler cho rằng doanh thu sẽ chỉ bằng mức tăng ước tính 14% của năm 2013. Còn lợi nhuận vẫn sẽ ảm đạm trong năm 2013, chỉ ở mức 44,29 USD/cổ phiếu, so với mức 44,15 USD/cổ phiếu của năm 2012.
Vì thế, trừ phi Tim Cook nhanh chóng công bố một sản phẩm mới đột phá để nhà đầu tư có thể tiếp tục tin tưởng vào khả năng cải tiến của công ty, nếu không giá cổ phiếu của Apple sẽ còn giảm nữa. Một may mắn cho Cook là nhà đầu tư vẫn còn nhiều niềm tin vào ông khi tại cuộc họp hàng năm của Apple hồi tháng 2 vừa qua, họ đã cho ông tỷ lệ phiếu đồng thuận lên tới 99,1%.

Theo Thành Lợi
Diễn đàn doanh nghiệp