Tiến sĩ (TS) Nguyễn Văn Thuận - Trưởng khoa Tài chính Kế toán Ngân hàng Trường ĐH Mở TP HCM, chia sẻ nhận định với DĐDN.

- Quan sát động thái tiên phong trong việc hạ lãi suất huy động xuống 6% của Vietcombank, có thể nhận thấy điều gì, thưa TS?

Trước hết, tôi cho rằng việc hạ lãi suất huy động xuống mức 6%/năm, nghe có vẻ “khủng”, nhưng thực chất không hoàn toàn như vậy. Theo tôi biết, Vietcombank cũng chỉ hạ lãi suất huy động xuống 6%/năm đối với khoản tiền gửi có kỳ hạn 1 tháng. Còn ở kỳ hạn 2 tháng, 3 tháng, 6 tháng… đều có lãi suất cao hơn mức 6%, từ 6,5-7,5%/năm. Đây có thể xem là một động thái cơ cấu lại kỳ hạn tiền gửi của khách hàng từ ngắn lên dài hạn thì đúng hơn. Bởi chắc chắn Vietcombank cũng chẳng mong sau quyết định hạ lãi suất, khách hàng sẽ rút tiền để gửi sang các ngân hàng khác. Theo đó, ở những kỳ hạn dài hơn vẫn có mức lãi suất tương đương hoặc chỉ thấp hơn rất ít so với mặt bằng chung. Do đó, có thể nhiều khách hàng sẽ chọn cơ cấu lại kỳ hạn, chuyển sang gửi dài hạn hơn. Đây có thể nói là một động thái khôn ngoan của ngân hàng lớn, có số tồn dư tiền gửi lớn và trong bối cảnh hiện nay, cũng không dễ dàng cho vay ra.

- Sau Vietcombank, đã có thêm BIDV, VietinBank... thông báo hạ lãi suất, và rất có thể sẽ có thêm nhiều ngân hàng khác nối tiếp làn sóng hạ lãi suất, thưa TS?

Các NHTM khác nhìn chung, không dễ để giảm thêm lãi suất huy động. Ở những ngân hàng lớn, đặc biệt những ngân hàng trong “tứ trụ” như VCB hay BIDV, thì việc họ tiên phong là dễ hiểu. Ngoài ý nghĩa họ là ngân hàng thực hiện các sứ mệnh của NHNN, thì trên hết họ là những ngân hàng luôn có số tồn dư tiền gửi, có thanh khoản tốt hơn các ngân hàng khác, nhất là trong thời gian vừa qua, khi thị trường tài chính có biến động và nhiều khách hàng đã rút tiền gửi từ các ngân hàng nhỏ để gửi vào các ngân hàng lớn. Để giữ được thanh khoản ổn định và dài lâu, giữ được chân khách hàng, nhiều ngân hàng nhỏ sẽ phải cân nhắc trước khi có ý định hạ lãi suất huy động. Tôi cho rằng, nếu các ngân hàng có muốn theo “bước chân” hạ lãi suất, thì nhiều khả năng mức hạ cũng không lớn. Cơ cấu lãi suất theo kỳ hạn có thể vẫn chỉ dừng ở 7-7,5%/năm.

- Như vậy, lãi suất cho vay vẫn có thể giảm thêm, dù ít, thưa TS?

Những ngân hàng lớn, mạnh có thể giảm lãi suất cho vay ở mức khoảng 1-2% /năm tùy thuộc từng khoản vay. Theo tôi, nếu có thì mức giảm sẽ phổ biến khoảng 0,5-1%/năm.

- Và liệu đây sẽ là tín hiệu để NHNN tiếp tục đợt cắt giảm lãi suất mới?

Thủ tướng Chính phủ đã có chủ trương yêu cầu NHNN xem xét việc hạ lãi suất. Quan trọng là với những diễn biến của nền kinh tế 5 tháng đầu năm, khả năng giữ lạm phát ở mức 7-8% là có thể thành hiện thực. Hơn nữa, nền kinh tế vẫn đang khó khăn do DN bí đầu ra, hàng tồn kho lớn, sức mua giảm, thì việc giảm lãi suất là một nấc tiếp theo để giúp DN hạ chi phí vốn. Đồng thời, đây cũng là bước để các ngân hàng có thể cân đối giải ngân khi đang còn tồn số dư tiền gửi.

- Có ý kiến cho rằng dù lãi suất có giảm xuống thấp hơn nữa, thậm chí ngang với trần lãi suất huy động hiện hành, thì DN và cả ngân hàng vẫn rất khó khăn đối với vấn đề tiếp cận – giải ngân vốn. Bởi, DN nào có khả năng vay vốn, thì đã vay, còn DN nào không có khả năng vay, thì dù lãi suất cao hay thấp cũng không thể nghĩ đến chuyện gõ cửa tín dụng?

Đúng. Nhưng điều đó chỉ phổ biến ở một phạm vi hẹp, ở một bộ phận DN. Về phía các ngân hàng, đương nhiên càng khó khăn thì họ càng phải nâng cao tiêu chuẩn quản trị rủi ro. Vấn đề là thời gian trước đây nhiều DN đã có các khoản vay nợ mà mức giảm lãi vay vẫn chưa đủ nhiều, thì nay sẽ là một điều kiện tốt để họ giảm chi phí tài chính, giảm lãi vay của các khoản vay cũ. Đó cũng là điều tích cực với nhiều DN.

Dù vậy, nhìn chung trên toàn diện nền kinh tế, tôi cho rằng giảm lãi suất xuống 6%/năm theo cách VCB hay BIDV, vẫn chỉ có ý nghĩa tích cực về mặt tâm lý. Muốn giải quyết rốt ráo khó khăn, thì nợ xấu của hệ thống ngân hàng phải được giải quyết, song song với đó là phải có biện pháp kích cầu để tăng sức mua, giúp giải phóng hàng tồn và tăng sức sản xuất của DN. Có sản xuất, DN mới có nhu cầu vay vốn, mới khơi thông được dòng vốn tín dụng.

- Vậy theo TS thì mức lãi suất nào có thể coi là “đáy” lãi suất huy động vào 2 quý cuối năm 2013? Còn lãi suất cho vay hi vọng được điều chỉnh xuống mức nào?

Tôi hi vọng NHNN sẽ giảm lãi suất huy động xuống 7%/năm vào thời gian ngắn tới đây. Nếu lạm phát được kiểm soát tốt, tình hình kinh tế không có nhiều biến chuyển thì khoảng tháng 6-7, có thể có một đợt cắt giảm lãi suất mới và có thể lãi suất huy động sẽ về mức 6,5%/năm. Khi đó, lãi suất cho vay sẽ khoảng 10-11%/năm. Theo tôi, thực tế các ngân hàng khó có thể giảm lãi suất huy động lẫn cho vay xuống sâu hơn mức đó nữa.

- Xin cảm ơn tiến sĩ!