Kết quả là lợi nhuận của các nhà băng trong năm 2014 tiếp tục phụ thuộc quá nhiều vào tăng trưởng tín dụng, do mặt bằng huy động gần như giống giữa các ngân hàng này. Nhưng tín dụng luôn là con dao hai lưỡi, nó có thể giúp ngân hàng đạt lợi nhuận ấn tượng, nhưng cũng sẽ khiến ngân hàng bị giảm lợi nhuận, thậm chí là thua lỗ…

Vị thế của tín dụng trong bức tranh lợi nhuận

Tại Vietinbank, ngân hàng có vốn điều lệ lớn nhất trong ngành và quy mô tổng tài sản chỉ thua Agribank, dư nợ tín dụng năm 2014 tăng 16,8%. Hơn một nửa trong con số này được thực hiện trong quý cuối năm.

Tuy vậy, thu nhập lãi thuần của ngân hàng này lại giảm gần 4% so với cùng kỳ năm ngoái. Kết quả là lợi nhuận sau thuế của Vietinbank giảm 1,4% so với năm 2013 và đạt 5.727 tỷ đồng.

Tương tự tại Sacombank, tín dụng tăng trưởng khoảng 16% năm ngoái nhưng thu nhập lãi ròng giảm 1% và lợi nhuận sau thuế giảm 0,8%. Theo giải trình của ngân hàng, lợi nhuận giảm chủ yếu do thu nhập lãi thuần giảm mạnh. Trong đó dù dư nợ dù tăng cao nhưng lãi suất cho vay giảm nên thu nhập lãi giảm; tiền lãi từ tiền gửi các tổ chức tín dụng khác cũng giảm do tiền gửi giảm.

Đến cuối năm 2014, dư nợ cho vay khác hàng của Sacombank đạt hơn 128 nghìn tỷ đồng trong tổng tài sản gần 190 nghìn tỷ. Lợi nhuận sau thuế cả năm của ngân hàng đạt 2.212 tỷ đồng, giảm nhẹ so với năm 2013.

Ngược lại, lợi nhuận của BIDV tăng trưởng tương đương với mức tăng tín dụng trong năm 2014. Cụ thể, tín dụng của ngân hàng này tăng gần 14%, lên 445 nghìn tỷ đồng, 2/3 mức tăng này đến trong quý cuối năm.

Mức thu nhập lãi thuần của BIDV trong quý IV/2014 đạt 4.678 tỷ đồng, tăng gần 15,9% và đạt 15.869 tỷ đồng, tăng 13,8% so với cùng kỳ năm trước. Với sự đóng góp chính từ tín dụng, lợi nhuận của BIDV nhờ thế mà tăng mạnh. Cụ thể, lợi nhuận sau thuế tăng 55,8% so với cùng kỳ năm trước đạt 1.457 tỷ đồng.

Cả năm ngân hàng đạt lợi nhuận sau thuế 4.992 tỷ đồng, tăng 23% so với năm 2013.

Tại Vietcombank, mức tăng trưởng thu nhập lãi thuần cũng đạt 9,2% so với tăng trưởng tín dụng 18% trong năm 2014.  Nhờ đó, ngân hàng này đạt 4.610 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng 5,3% với năm ngoái.

So với hai ngân hàng còn lại trong nhóm 3 ông lớn, Vietcombank có mức tăng trưởng tín dụng cao nhất trong năm qua. Nhưng thu nhập từ lãi của ngân hàng này chỉ chiếm 68% trong tổng thu nhập cả năm, thấp hơn cả BIDV và Vietinbank.

Hai ngân hàng còn lại là MB và ACB đạt mức tăng trưởng thu nhập lãi khiêm tốn so với quy mô tăng trưởng tín dụng.

MB lãi cả năm sau thuế 2.502 tỷ đồng, tăng gần 10% sau khi tín dụng của ngân hàng này tăng 14,6% và thu nhập lãi tăng gần 7%.

ACB có mức tăng trưởng tín dụng thấp nhất trong 6 ngân hàng được thống kê, đạt 8,5%, nhưng mức thu nhập lãi cũng tăng 4,4%. Các con số này đóng góp vào mức lãi sau thuế 951 tỷ đồng cả năm của ACB, tăng 15% so với năm 2013.

Sống nhờ tín dụng và hệ quả tất yếu

Sự phụ thuộc quá lớn vào tín dụng đã đem lại hệ lụy tất yếu cho ngân hàng mà Eximbank là một điển hình do phải trích lập dự phòng quá lớn.

Trong khi cả năm 2014 Eximbank chỉ tăng trưởng tín dụng 4,5% nhưng chi phí dự phòng rủi ro tín dụng của ngân hàng này tăng gần 30% (từ 300 tỷ năm 2013 lên mức 869 tỷ năm 2014).

Phần lớn khoản dự phòng này được lập trong quý IV (588 tỷ đồng) dẫn đến kết quả thua lỗ 677 tỷ đồng của Eximbank trong quý cuối năm. Khoản lỗ này cũng xóa đi phần lớn lợi nhuận trong 9 tháng đầu năm của ngân hàng đã đạt được.

Tăng cường dự phòng rủi ro dẫn đến giảm lợi nhuận là thực tế trong nhiều báo cáo kết quả kinh doanh của các ngân hàng.

Tại Sacombank, mức trích lập dự phòng rủi ro tăng mạnh đã ảnh hưởng lên lợi nhuận. Cả năm 2014 dự phòng cũng tăng hơn gấp đôi năm trước lên 963 tỷ đồng.

BIDV cũng tăng trích lập dự phòng rủi ro thêm 600 tỷ trong năm ngoái so với 2013, lên mức 7.083 tỷ đồng, trong đó riêng quý IV là 2.946 tỷ đồng.

Dự phòng rủi ro tín dụng của Vietcombank cũng tăng mạnh trong năm 2014, trong đó riêng quý IV ngân hàng này trích lập 1.059 tỷ đồng. Cả năm tăng chi phí dự phòng của Vietcombank tăng xấp xỉ 30% lên 4.572 tỷ đồng.

TRẦN GIANG

Theo Bizlive