“Đội tuyển quốc gia” đã giải cứu thị trường chứng khoán Trung Quốc. Nhà đầu tư trên thị trường này tin rằng những biện pháp giải cứu của Chính phủ đã thành công trong việc ổn định giá cổ phiếu sau khi bơm hàng tỷ nhân dân tệ vào thị trường trong mấy tuần vừa qua. Đúng là giá đã leo lên gần mức trước khi nó lao dốc, nhưng đầu tuần vừa qua, nhà đầu tư lại được một phen choáng váng khi Shanghai Composite rơi tự do 8,5% trong phiên giảm điểm mạnh nhất kể từ đầu năm 2007.

Giống như bất kỳ cơn bán tháo chóng vánh nào khác, có vô số lý do được giới phân tích đưa ra và phần lớn là võ đoán thay vì những giải thích cặn kẽ. Nhiều người chỉ vào lời hối thúc của Quỹ tiền tệ quốc tế được Bloomberg dẫn lại để cho rằng Chính phủ đã cắt hết biện pháp hỗ trợ thị trường. Một số lại cho rằng các nhà quản lý đã âm thầm nối lại nỗ lực cắt giảm cho vay ký quỹ không chính thống thường được sử dụng để mua cổ phiếu. Một số khác viện dẫn báo cáo mới công bố về sản lượng công nghiệp để nhắc nhở rằng nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn đang giảm tốc. Fed sẽ sớm nâng lãi suất và khiến dòng vốn bị rút khỏi Trung Quốc để đưa về Mỹ cũng là lý do được nhắc đến.

Nhìn vào những bài báo viết về phiên giảm điểm hôm đầu tuần của TTCK Trung Quốc, người ta có ấn tượng rằng nạn nhân đầu tiên sẽ là những người đã nghỉ hưu. Trên báo chí tràn ngập hình ảnh những mái đầu bạc đang ngồi trên sàn chứng khoán, thẫn thờ trước những màn hình lớn thể hiện bảng điện tử đỏ chót. Trong những ngày tươi đẹp, cũng vẫn hình ảnh những ông già bà cả xuất hiện trên báo chí với khuôn mặt tươi tỉnh.

Dẫu vậy, không phải những người cao tuổi là lực đẩy lớn nhất khiến TTCK Trung Quốc tăng trưởng “điên dại” trong năm qua, mà là những đứa cháu của họ.

Quá trình chuyển giao thế hệ trong các nhà đầu tư chứng khoán Trung Quốc đã diễn ra theo một cách vững chắc. Năm 2004, 27,8% số người có tài khoản giao dịch chứng khoán ở dưới 30 tuổi. Đến năm 2013, tỷ lệ đã tăng lên mức 36,1%. Đầu năm nay, khi TTCK tăng gần gấp 3 lần trong 12 tháng, tỷ lệ này còn tăng cao hơn nữa. Trong quý I/2015, 62% trong số 8 triệu tài khoản mới thuộc về những người sinh ra sau năm 1980. Ngược lại, tỷ lệ của nhóm từ 55 tuổi trở lên chỉ là 5%. Đã trải qua nhiều lần sụp đổ trong quá khứ, người nghỉ hưu ở Trung Quốc thận trọng hơn. Còn đối với những người trẻ, họ không có nhiều ký ức kinh hoàng và lại có nhiều thu nhập khả dụng hơn. Rõ ràng đầu tư vào cổ phiếu là một lối tắt để trở nên giàu có.

Đánh giá những tác động của giới trẻ lên TTCK Trung Quốc là công việc khá khó khăn. Một số, như Luo Dunyi – một lập trình viên 29 tuổi, tự tin rằng mình có thể kiểm soát được những biến động của thị trường. Luo đặt 1/3 số tiền tiết kiệm được vào chứng khoán, nhưng đã sớm bán ra vào đầu tháng 6 và thoát được đợt giảm điểm tồi tệ nhất. “Điểm mấu chốt” là phải có những suy luận của riêng bạn để diễn giải các số liệu kinh tế cũng như chính sách của Chính phủ. Nếu không thì chỉ như đang đánh bạc vậy”, Luo nói.

Tuy nhiên, không ít người trẻ tuổi khác thiếu tự tin hơn. Jin Ye, biên tập viên video năm nay 25 tuổi, đã đầu tư 3.200 USD tức là tất cả số tiền tiết kiệm được sau 2 năm làm việc vào TTCK. Thứ mà cô thu về được lại là giá trị cổ phiếu giảm đi một nửa. “Trước khi thị trường sụp đổ thì ai cũng là chuyên gia cả”, cô nói đùa.

Các nhà đầu tư trẻ tuổi trên TTCK Trung Quốc đều có trình độ giáo dục tốt. Khoảng 81% đã tốt nghiệp trung học cơ sở, cao hơn 13 điểm phần trăm so với mức trung bình của toàn thị trường. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là họ sẽ giỏi hơn trong việc chọn cổ phiếu. 44% các nhà đầu tư trẻ cho biết họ phụ thuộc vào lời khuyên từ bạn bè khi quyết định mua bán cổ phiếu, trong khi khoảng 30% tin vào tin đồn.

Hong Hao, một chiến lược gia đến từ Bank of Communications (một ngân hàng trực thuộc nhà nước Trung Quốc) tin rằng sự hiện diện của quá nhiều nhà đầu tư trẻ tuổi là nguyên nhân khiến thị trường biến động nhiều hơn. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ đứng sau hơn 80% giao dịch trên thị trường và điều khiển biến động hàng ngày. Nhà đầu tư trẻ là nhóm vay tiền nhiều nhất để mua cổ phiếu.

“Họ chỉ có những hiểu biết hạn chế về rủi ro, và do đó họ lạm dụng đòn bẩy”, Hong nói. Về mặt kỹ thuật, sẽ rất khó để người trẻ sử dụng tiền vay mượn vì Chính phủ đặt ra tiêu chuẩn rất cao về mức tài sản tối thiểu trong cho vay ký quỹ. Tuy nhiên, các hình thức cho vay trực tuyến lại giải quyết vấn đề này. Cơ quan quản lý can thiệp vào phần này quá chậm.

Khi TTCK giảm gần 1/3 chỉ trong giai đoạn từ giữa tháng 6 đến đầu tháng 7, các nhà bình luận tự hỏi liệu các cuộc biểu tình có bùng phát. Trong quá khứ các nhà đầu tư đã xuống đường khi mất quá nhiều tiền. Tuy nhiên, lần này các nhà đầu tư trẻ tuổi phản ứng một cách bình thản. Jin chỉ làm 2 việc: ngừng mặc chiếc áo sơ mi mà cô yêu thích vì nó có màu xanh (đối lập với các nước khác, bảng điện tử ở Trung Quốc chuyển sang màu xanh lá cây khi thị trường giảm điểm). Sau đó cô chỉ ngồi chờ cổ phiếu hồi phục. “Điều này chỉ giống như để tiền trong tài khoản ngân hàng thôi mà”, Jin nói. Có thể sẽ mất rất nhiều thời gian để thu hồi vốn, nhưng Jin cho biết cô sẵn sàng ngồi đợi trong vài năm.

Theo Trí Thức Trẻ