Dự án của Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên đang “chết dần”

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên được triển khai từ năm 2007, với tổng vốn đầu tư 3.843 tỷ đồng. Năm 2013, dự án được điều chỉnh tổng mức đầu tư lên 8.104 tỷ đồng. Tuy nhiên, thi công tới quý III/2012, do thiếu vốn, dự án phải tạm dừng thi công tới nay.

Đòi hỏi…vô lý!

Để tái khởi động dự án, chủ đầu tư đề xuất cho điều chỉnh tổng mức đầu tư và xin hưởng thêm một số chính sách ưu đãi… Sau đó, Bộ Công Thương có văn bản đề nghị miễn thuế nhập khẩu, thuế nhà thầu, khoanh nợ gốc, miễn 100% lãi vay trong thời gian dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên dừng thi công từ tháng 7/2012 đến hết tháng 3/2016 với số tiền ước tính khoảng 386 tỷ đồng… nhằm tạo điều kiện cho dự án này sớm tái hoạt động sau khoảng bốn năm “đắp chiếu”. Tuy nhiên, nhận thấy những kiến nghị này không khả thi, Bộ Tài chính đã từ chối những đề nghị trên.

Cụ thể, với đề xuất miễn thuế nhà thầu khoảng 133 tỷ đồng, Bộ Tài chính cho biết là không có căn cứ pháp lý. “Theo quy định tại Luật thuế Thu nhập DN, Luật thuế GTGT, trường hợp doanh nghiệp nước ngoài phát sinh doanh thu từ việc thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ, dịch vụ gắn với hàng hoá tại Việt Nam thì có nghĩa vụ nộp thuế đối với phần doanh thu này”, Bộ Tài chính nêu rõ.

Còn với đề xuất cho miễn thuế nhập khẩu đối với các loại vật tư, thiết bị còn lại để phục vụ dự án với số tiền khoảng 65,6 tỷ đồng. Theo Bộ Tài chính, trước đây dự án đã được hưởng chính sách ưu đãi về thuế nhập khẩu đối với thiết bị, vì vậy sẽ tiếp tục được hưởng như trước. Với kiến nghị được tiếp nhận, chuyên giao thiết bị, vật tư nếu chấm dứt hợp đồng với nhà thầu cũ; tái ký hợp đồng với nhà thầu cũ, chỉ định thầu với nhà thầu mới, Bộ Tài chính cho rằng, những việc này do chủ đầu tư xem xét trên cơ sở quy định của pháp luật, không thuộc thẩm quyền Bộ Tài chính.

Với khoản vay tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Bộ Tài chính chẳng những không đồng ý cho xóa nợ tiền lãi vay trong thời gian dừng thi công, điều chỉnh thời gian cho vay cũng như thời gian trả nợ, mà còn đề nghị chủ đầu tư phải chi trả nợ theo quy định nhằm đảm bảo yêu cầu an toàn nợ công.

Đừng tạo tiền lệ xấu

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng Bộ Tài chính đang làm đúng luật. Bởi cần chấm dứt ưu đãi cho các dự án “đắp chiếu” giống như Dự án Mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên.

Ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng, trong kinh tế thị trường, bất cứ đề xuất ưu đãi nào cho một dự án hay một doanh nghiệp cũng sẽ tạo ra một thị trường phản cạnh tranh, cần phải được loại bỏ ngay.

Còn TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, ngành thép đang có vấn đề rất lớn và đây là cơ hội để xem lại toàn bộ dự án của Tisco. “Nếu xét thấy sẽ không đạt hiệu quả, nên chấp nhận đau một lần. Đừng tư duy theo kiểu “đâm lao phải theo lao”, TS Thiên nhấn mạnh.

Rõ ràng, với một dự án không hiệu quả như trên, việc Bộ Tài chính thẳng thừng từ chối là hợp lý bởi trong môi trường cạnh tranh hiện nay.

Bởi trong trường hợp này người ta có quyền đặt câu hỏi vì sao với một dự án kém hiệu quả đến vậy, thay vì đưa ra những giải pháp khác như bán hẳn dự án này đi thì những người có trách nhiệm trong dự án này lại xin rót thêm vốn để cứu dự án?

Rõ ràng góp ý của Bộ Tài chính gửi Văn phòng Chính phủ cho đề xuất ưu đãi với dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của TISCO là hợp lý.

Bởi trước đó, với những khó khăn của dự án, Chính phủ đã có các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về tín dụng đầu tư của Nhà nước đối với dự án trên. Cụ thể, ngày 20/11/2014, Thủ tướng Chính phủ đã có Công văn số 2339/TTg-KTTH đồng ý các nội dung về phân kỳ đầu tư và cơ chế tín dụng cho dự án, theo đó Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (Vietinbank) và Ngân hàng Phát triển Việt Nam giải quyết cho TISCO tiếp tục vay vốn thực hiện dự án giai đoạn 2 và cơ cấu lại các khoản nợ. Vì thế, giờ là trách nhiệm của DN.

 Tuấn Anh

>> Khởi động lại giai đoạn 2 dự án Gang thép Thái Nguyên